I-Diverticulosis itholwa lapho izikhwama, ezibuye zibizwe ngokuthi amasaka, zakheka ezindaweni ezibuthakathaka eduze kwekholoni. Abantu abaningi abane-diverticulosis ababoni izimpawu, kodwa uma izikhwama zitheleleka futhi zivutha, lesi simo sibizwa ngokuthi i-diverticulitis. Ukwelashwa kwe-diverticulitis kuyehluka kuye ngobunzima besimo. Nokho, ngokuvamile lesi simo sidinga izinguquko zokudla ukuze kusize ukuphulukisa ikholoni nokuvimbela izimpawu eziphindaphindayo phakathi nenqubo yokuphulukisa.
Amaphakethe amancane akha ngaphandle kwekholoni abizwa ngokuthi i-diverticula, futhi uma ekhona, umuntu uba ne-diverticulosis. I-Diverticulosis ayiyona inkinga ngaphandle uma lezo zikhwama zitheleleka, okubangela ubuhlungu besisu, ngokuvamile ohlangothini lwesobunxele lomzimba. Lokhu kwenzeka lapho indle encane ivaleleka ezikhwameni. Imfiva, isicanucanu, amajaqamba, ukuhlanza, ukuqunjelwa, nokugodola kungase kube khona noma kungabi khona nge-diverticulitis.
i-diverticulosis vs i-diverticulitis
I-Diverticulosis ne-diverticulitis amagama amabili avame ukusetshenziswa ngokushintshana, kodwa nakuba zombili izimo ziwela ngaphansi kwesambulela se-diverticular disease, zihluke kakhulu.
La i-diverticulosis ichaza isimo lapho unezikhwama ezincane (ezibizwa ngokuthi i-diverticula) olwelweni lomgudu wakho wokugaya ukudla, ngokuvamile ithumbu elikhulu noma ikholoni. I i-diverticulitis kuyinkinga engathi sína kakhulu eyenzekayo lapho lezi zikhwama zivuvukala noma zitheleleka.
Ukuze uqonde ngokugcwele umehluko, kuyasiza ukubuyela emuva kancane futhi uchaze ukuthi izikhwama ezihlobene nesifo se-diverticular zikhula kanjani. Lapho uzalwa, amathumbu akho abushelelezi futhi awanawo amaqhubu noma izikhwama. Kodwa-ke, njengoba ukhula, ukwanda kwengcindezi yangaphakathi odongeni lwamathumbu kungasunduza ulwelwesi lwendlela yokugaya ukudla, kudale iqhubu noma amaqhuqhuva.
Ngokusho kwe-American Society for Gastrointestinal Endoscopy, cishe uhhafu wabantu base-US uba ne-diverticulosis ngesikhathi befinyelela eminyakeni engama-60. Ngemva kweminyaka engu-80, cishe wonke umuntu unezikhwama ezimbalwa. Nakuba abantu abaningi abane-diverticula bengaqapheli ngoba bengenazo izimpawu, cishe amaphesenti angu-20 abantu abane-diverticulosis bahlangabezana nenkinga, njenge-diverticulitis.
izimpawu ze-diverticulitis
Uma izikhwama zivutha noma zithelelekile futhi i-diverticulitis iqala, kungenzeka ukuthi ube nezimpawu ezithile zokugaya ukudla ezingakhululekile. Uphawu oluvame kakhulu ubuhlungu besisu, ngokuvamile obubonakala ngobuhlungu noma ukuzwela ohlangothini lwesobunxele. Ezinye izimpawu ezingaba khona zihlanganisa:
- Ukuqunjelwa
- Ukuvuvukala
- Isicanucanu
- Ukuqhafaza
- Kubanda
Uma uba nalezi zimpawu futhi usola ukuthi unalesi simo, bonana nodokotela wakho ukuze aqinisekise noma akhiphe ukuxilongwa. Uma i-diverticulitis iqinisekisiwe, udokotela wakho angase ancoma ukudla okukhethekile (kanye nezinye izindlela zokwelapha, uma kunesidingo) ngesikhathi sokuqubuka.
Yikuphi ukudla okufanele kugwenywe?
Uma unesifo se-diverticular, ukudla kungaba ithuluzi elibalulekile ekulawuleni ukuqubuka kanye nezimpawu ezihambisana nazo. Ezigabeni zokuqala zokuqubuka, uzodinga ukugwema ngokuphelele yonke imifino nakho konke ukudla okuqinile.
Udokotela wakho cishe uzokunikeza ukudla okuwuketshezi kwesikhashana ukuze asuse ingcindezi ohlelweni lwakho lokugaya futhi avumele ukuvuvukala kwehle. Lapho ulandela ukudla okuwuketshezi, kufanele ugweme konke ukudla okuqinile, kodwa ungase ube:
- UCaldo
- Sula amajusi, njenge-apula, i-cranberry, namagilebhisi (ngaphandle kwe-pulp)
- UJelly
- Ama-ice lollies
Nakuba kukhona ukudla okuningi okufanele ukugweme ngenxa ye-diverticulitis, uma uqala ukuzizwa ungcono, udokotela wakho uzokwazisa ukuthi ungaqhubeka nini ubuyele ekudleni ukudla okuqinile, okuphansi kwe-fiber.
Uma uthola ukukhanya okuluhlaza, kusafanele ugweme ukudla imifino eluhlaza, kodwa ungafaka ngokuphephile imifino ephekwe kahle nesemathinini ekudleni kwakho, kanye nokunye ukudla okune-fiber ephansi, njengamaqanda, ushizi, iyogathi, izithelo eziphekiwe, izinkukhu, nenyama egayiwe.
Uma izimpawu sezithuthukile, ngokuvamile ngemva kwezinsuku ezimbili kuya kwezine, ungakwazi ukwengeza kancane i-fiber ekudleni kwakho, unciphise ukudla kwakho kube amagremu angu-5-15 ngosuku. Uma izimpawu sezixazulule ngokugcwele, ungashintshela ekudleni okune-fiber ephezulu, uqiniseke ukuthi ufaka imifino ehlukahlukene.
Amantongomane nembewu
Ngesinye isikhathi, izinhlobonhlobo zokudla zazibhekwa njengengozi kubantu abane-diverticulitis. Lokhu kudla kuhlanganisa ama-popcorn, amantongomane, nembewu. Ngisho nembewu yezithelo nemifino yayibhekwa njengeyingozi. Kulezi zinsuku, kugcizelelwa kancane ezinkingeni zokudla lokhu kudla. Kodwa-ke, ukudla okuthile kungakwenza uthambekele ekuthuthukiseni i-diverticulitis futhi kungase kwandise amathuba okuba nezinkinga ezihlobene nesifo.
Amafutha ezilwane
Ikakhulukazi, ukudla okune-fiber ephansi, amaprotheni amaningi ezilwane, kanye namafutha ezilwane kungase kwandise amathuba okuba ne-diverticulitis. Uma usunayo kakade futhi ubudla ubisi olunamafutha amaningi noma ukudla okunamaprotheni amaningi, kungase kudingeke ukuthi uhlele kabusha indlela odla ngayo.
Ungakwazi ukufaka amaprotheni ezilwane esikhundleni seminye imithombo yamaprotheni, njengemifino kanye ne-tofu. Ungashintsha futhi ubisi lwakho olunamafutha amaningi noma eminye imikhiqizo yobisi ukuze uthole ezinye izindlela zobisi ezinamafutha amancane noma ezinye izindlela zobisi ezisekelwe ezitshalweni.
Awudingi ukuyiqeda ngokuphelele inyama nobisi ekudleni kwakho, kodwa ukunciphisa lezi zinto kuzothuthukisa impilo yesistimu yakho yokugaya. Abadla imifino kanye nemifino mancane amathuba okuthi bahlakulele i-diverticulitis ngenxa yokusebenzisa kwabo izithelo nemifino ene-fiber ephezulu.
Ukudla okucebile nge-FODMAP
Ukulandela ukudla okuphansi kwe-FODMAP kunezinzuzo kwabanye abantu abane-diverticulitis. Ama-FODMAP ayizinhlobo zama-carbohydrate, ama-initials awo amelela ama-oligosaccharides avutshiwe, ama-disaccharides, ama-monosaccharides, nama-polyols. Abanye abacwaningi basikisela ukuthi ukudla okuphansi kwe-FODMAP kungase kuvimbele ukucindezelwa okuphezulu kukholoni, okuthi, ngombono, kungasiza abantu ukuba bagweme noma balungise i-diverticulitis.
Kulokhu kudla, abantu bayakugwema ukudla okune-FODMAPS ephezulu. Lokhu kuhlanganisa ukudla okufana nalokhu:
- Izithelo ezithile, njengama-apula, amapheya, nama-plums
- Imikhiqizo yobisi, njengobisi, iyogathi, no-ayisikhilimu
- Ukudla okuvutshiwe, njenge-sauerkraut noma i-kimchi
- Ubhontshisi
- I-Verduras
- Ukudla Okuphezulu Kwamafutha ETrans
- inkinobho yomcibisholo wokuphenya
- Iklabishi
- Amahlumela eBrussels
- Anyanisi nogalikhi
Utshwala
Xhumana nodokotela wakho ukuze uthole izincomo eziqondile mayelana nokuphuzwa kotshwala ngemva kokuba izimpawu seziphelile. Uma ukwazi ukubuyisela utshwala ekudleni kwakho, phuza ngokusesilinganisweni ukuze ugweme ezinye izinkinga. Ukuphuza okusesilinganisweni kulingana neziphuzo ezijwayelekile ezingekho ngaphezu kwezimbili ngosuku.
Futhi, kungase kudingeke uthathe imithi ukudambisa izinhlungu kanye nama-antibiotic njengengxenye yokwelashwa kwakho kwe-diverticulitis. Ukuphuza utshwala ngenkathi uthatha lezi zinhlobo zemithi kungabangela ukusebenzisana. Isiyezi, isisu esibuhlungu, ukozela, ukuhlanza, nesifo sohudo ngezinye zezimpawu ongase ube nazo uma uxuba utshwala nemithi.
Ukudla kwe-diverticulosis
Nakuba inani le-fiber elinconywa udokotela wakho lingase lihluke esincomweni esivamile, ochwepheshe ngokuvamile basikisela ukuthola phakathi kuka-20 no-35 amagremu we-fiber nsuku zonke ukuze ugcine amathumbu akho njalo futhi unciphise ingozi yokuhlaselwa kwe-diverticulitis.
Ungakwazi ukwandisa ukudla kwakho kwe-fiber ngokudla okuningi imifino ephezulu-fibernjengophizi oluhlaza, i-broccoli, i-kale, amazambane abhakiwe (amhlophe namnandi), amahlumela aseBrussels, nokholifulawa. Uma uthola ukuthi awukubekezeleli kahle imifino eluhlaza, ungayenza ibe lula emgudwini wakho wokugaya ngokuyipheka kuqala.
Ukwelashwa kwe-Diverticulitis kungabandakanya imithi efana ne-anti-inflammatories kanye nama-antibiotics, kodwa cishe njalo kudinga ukudla ukudla okucebile ku-fiber kanye namagciwane anenzuzo. Nakuba ungathola amabhaktheriya anenzuzo kuma-probiotics, kungenzeka futhi ukuwathola emikhiqizweni yokudla okuvutshiwe.
Ukudla izithelo nemifino ecebile nge-fiber kuzothuthukisa impilo yomgudu wakho wamathumbu. Okunye ukudla okune-fiber ephezulu kuhlanganisa okusanhlamvu nama-cereals. I ukudla okubilisiwe nazo zifinyeleleka kalula futhi zihlanganisa izinto ezifana ne-kimchi, i-natto, ne-miso. Kodwa-ke, akuwona wonke ukudla okuvutshiwe okuqukethe ama-probiotics anele, ngakho-ke kungase kudingeke ukuthi wengeze ukudla ngendlela efanele.
Ngaphezu kokudla imifino, ungaqinisekisa ukuthi uthola i-fiber eyanele usuku ngalunye ngokufaka izinhlobonhlobo zokudla okune-fiber ephezulu ekudleni kwakho, okufana nalokhu:
- Ubhontshisi
- Imililo
- Imbewu yeChia
- I-Quinoa
- Irayisi elinsundu
- Isithelo (isikhumba sivuliwe, uma ungakwazi ukusibekezelela)
Khulisa kancane kancane ukudla kwakho kwe-fiber
Uma ungajwayele ukuthola i-fiber eningi, noma uphuma esikhunjeni sakamuva se-diverticulitis, kungcono kakhulu ukwandisa ukudla kwakho kwe-fiber kancane kancane, kunokuba konke ngesikhathi esisodwa. Ukudla i-fiber eningi ngokushesha kungabangela izimpawu ezingakhululekile, njengegesi nokuqunjelwa. Kunalokho, khulisa ukudla kwakho kancane kancane esikhathini esingamasonto amabili ukuze unikeze umzimba wakho isikhathi sokuzivumelanisa nokudla okusha.
Qiniseka phuza amanzi anele futhi. Amanzi asiza umzimba wakho ukuthi usebenzise i-fiber ukuze ugcine indle yakho ithambile futhi inkulu. Nakuba lolu hlelo lokudla olujwayelekile lusebenza kahle kubantu abaningi, sonke sihlukile. Uma ubona ukuthi imifino noma ukudla okunothe nge-fiber kuyakukhathaza noma kwenza izimpawu zakho zibe zimbi kakhulu, zikhiphe ekudleni kwakho bese ubheka ukudla okuhlukile kwe-fiber noma izithasiselo, njenge. londoloziwe, ukusiza ukuhlangabezana nezidingo zakho ze-fiber.
Ukwenyuka kwengcindezi (kanye nokucindezela ukuya endlini yokugezela okuhlotshaniswa nokuqunjelwa) kungaholela ku-diverticulosis. Kodwa-ke, uma udla i-fiber, idonsela amanzi esitokisini, ithambisa futhi yenza kube lula ukudlula ukuze inciphise ukucindezela odongeni lwamathumbu, kanyekanye inciphise ingozi ye-diverticulitis. Kungakho ukulandela ukudla okune-fiber ephezulu ngemuva kokuthi izimpawu zakho ze-diverticulitis sezixazululiwe kungasiza ukuvimbela ukuhlaselwa okuzayo.
ukudla okuwuketshezi kwe-diverticulitis
Uma udokotela wakho ekuxilonga nge-diverticulitis, cishe uzoncoma ukudla okuwuketshezi ngenkathi ikholoni yakho iphulukisa. Lokhu kusho ukuthi ukudla okuqinile kuzokwenqatshelwa kuze kube yilapho izimpawu ziba ngcono, ngokuvamile okuthatha izinsuku ezimbili kuya kwezine.
Uma udokotela wakho esekususile ukuthi uqale ukudla ukudla okuqinile futhi, thola ukudla okune-fiber ephansi ukuqhubekisela phambili ukuphulukiswa. Ukudla okune-fiber ephansi kungasiza ekuvimbeleni ukuqunjelwa kanye negesi njengoba umzimba wakho ululama. Izibonelo zokudla okunefiber encane zihlanganisa izithelo nemifino ephekiwe noma ekheniwe ngaphandle kwembewu nesikhumba, njenge-apulasi, ubisi, ushizi, iyogathi, amaqanda, inyama, irayisi elimhlophe, nokudla okwenziwe ngofulawa omhlophe, njengesinkwa nama-crackers.
Uma usuzizwa ungcono, khulisa ukudla kwakho i-fiber ukuze uvimbele ukuphindeka. Khuluma nodokotela wakho mayelana nenani eliqondile le-fiber ongayengeza, kodwa uhlele phakathi kuka-5 no-15 amagremu ngosuku. izithelo nemifino emisha; okusanhlamvu okuphelele, njengama-oats, ubhontshisi, nelayisi elinsundu; nokudla okwenziwa ngofulawa kakolweni ezinye zezibonelo zokudla okunalesi sakhi.
Khumbula ukuthi isinyathelo esibheke kulolu hlobo lokudla kufanele sihambe kancane futhi sihlolwe ngokuningiliziwe. Noma yiluphi uhlobo lwezimpawu noma ukungaphatheki kahle kufanele kubikwe ngokushesha kudokotela onguchwepheshe.
Izinzuzo zalokhu kudla
Nakuba umzimba womuntu wonke uhlukile futhi kudingeka ucwaningo olwengeziwe ukuze kuqondwe ukuhlobana phakathi kokudla kanye nesifo se-diverticular, abahlinzeki bezempilo bavame ukutusa izinguquko zokudla ukusiza ukuphatha i-diverticulitis, okuhlanganisa nokunciphisa ithuba lokuthi lizovela.umuntu uqala i-diverticula kwasekuqaleni.
Ingxenye enkulu, lokhu kungenxa yokuthi ukuguquka kwendlela yokuphila (kuhlanganise nalokho esikudlayo) kuphakathi kwezici kuphela esingazilawula uma kuziwa ezifweni ze-diverticular. Izinzuzo zokudla kwe-diverticulitis zigxila ekunciphiseni (noma okungenani ukungakhuli) ukuvuvukala nokugcina ukunyakaza kwamathumbu okunempilo.
Ukulandela lokhu kudla akuqinisekisi ukuthi uzokugwema ngokuphelele ukuhlaselwa, ikakhulukazi uma ukhetha ezinye izindlela zokuphila ezivusa ukuvuvukala. Noma kunjalo, amandla okusiza ukuthuthukisa izimpawu asho ukuthi inguquko okufanele yenziwe.
Impilo yamathumbu ethuthukisiwe
Abahlinzeki bezempilo abanaso isiqiniseko sokuthi kungani abantu benza izikhwama ezindongeni zamathumbu abo. Enye inkolelo-mbono ethandwayo ukuthi ukudla okune-fiber ephansi kwenza kube nzima ukudlula indle, kubeka ingcindezi enkulu emathunjini. I-Diverticula ingakheka uma izindonga zamathumbu ziba buthakathaka.
Ososayensi babonise ukuthi abantu abangadli i-fiber eningi (njengalabo abadla ukudla kwaseNtshonalanga) banamathuba amaningi okuthola lesi sifo kunabantu abadla ukudla okune-fiber ephezulu. I-fiber isiza ekuvimbeleni ukuqunjelwa, okungenye yezinto eziyingozi zesifo se-diverticular.
Yehlisa ukuvuvukala
Umgomo oyinhloko wokudla kwe-diverticulitis ukuvimbela ukuvuvukala emgodini wamathumbu kanye nokwelapha izimpawu zokuvuvukala uma kwenzeka.
Ukuqeda noma ukunciphisa ukudla okuthile kungase kunciphise ezinye zezimpawu, kodwa odokotela abacabangi ukuthi kuzosivimbela isimo ukuba singabi sibi kakhulu. Nokho, kungase kube umqondo omuhle ukulandela lolu hlobo lokudla ukuze unciphise ukungakhululeki okuvamile.
Ungakwazi yini ukudla ushukela ngekholoni eyonakele?
Nakuba kungenzeka ukuthi uzwile ukuthi ushukela awulungile ku-diverticulitis, abukho ubufakazi obuqondile obuxhumanisa ushukela nalesi simo. Eqinisweni, ukudla okuwuketshezi okucacile okuvame ukutuswa ngosuku lokuqala noma ezimbili zokwelashwa kuhlanganisa ukudla okuningi okuqukethe ushukela, njenge-gelatin, ijusi yezithelo, neziphuzo zezemidlalo. Kodwa ngemva kwakho konke, kungase kube nokuxhumana phakathi kwe-diverticulitis nokungabekezelelani ushukela, kubantu abanesifo samathumbu esicasulayo.
I-Diverticulitis ne-IBS babelana ngezimpawu ezivamile, ikakhulukazi ukuminyanisa, ukuqunjelwa, nesifo sohudo, futhi abantu abane-IBS banamathuba amaningi okuba nesifo se-diverticular. Ukwengeza, ucwaningo olulodwa lwathola ukuthi nje ukuba ne-diverticulitis kwandisa ingozi yokuthuthukisa i-IBS ngokuphindwe kane.
Ngakho-ke, kungenzeka ukuthi amanani amaningi kashukela athile, njenge-lactose obisini noma i-fructose etholakala esithelweni, angase angabekezeleleki kahle kubantu abane-IBS kanye ne-diverticulitis.
Abanye abantu abane-IBS bazwela kakhulu notshwala obushukela, okwenzeka ngokwemvelo kwezinye izithelo nemifino futhi busetshenziswa njengesithako esimnandi ekudleni okuningi okungenashukela. Uma une-IBS noma i-diverticulitis nokudla okuthile kubonakala kubhebhethekisa izimpawu zakho, tshela udokotela wakho. Ungaphinda ucele ukudluliselwa kuchwepheshe wezokudla ochwepheshe bokudla okunomsoco wamathumbu.
Ingabe itiye lingathuthukisa i-diverticulitis?
Ukwelashwa okunconyiwe kwe-diverticulitis ngokuvamile ama-antibiotics, kodwa ukuphuza amatiye athile kungasiza ekudambiseni ezinye zezimpawu noma kuvimbele ukuvuvukala ekukhuleni. Bonana nodokotela oqeqeshiwe ngaphambi kokuthatha noma yiluphi uhlobo lwetiye ngesifo se-diverticular, ikakhulukazi uma uthatha eminye imithi.
itiye elilwa nokuvuvukala
Ukuvuvukala okuhlobene nalesi sifo ngokuvamile kwenzeka eduze kwesikhwama esithintekile, kodwa kungasakazekela kwezinye izindawo zamathumbu amakhulu. Amatiye anemiphumela eqeda ukuvuvukala, njenge olmo, the i-marshmallow, uzipho lwekati futhi chamomile, bangasiza. Ijazi letiye elishelelayo le-elm kanye ne-marshmallow futhi lipholisa amathumbu amakhulu, likhulula ukuvuvukala futhi likhuthaze ukuphulukiswa, kuyilapho uzipho lwekati kanye ne-chamomile kunciphisa ukuvuvukala. Gwema i-chamomile uma uguliswa yi-ragweed noma izitshalo ezifanayo, noma uma ukhulelwe, thatha amaphilisi okulawula inzalo, noma unomlando womdlavuza ohlobene nezinkinga ze-hormone.
itiye le-antibacterial
Amatiye angabulala amagciwane angasiza ekuvimbeleni i-diverticulosis ekubeni i-diverticulitis. Kokubili itiye Goldenseal njengetiye elivela pau d'arco banezindawo zokulwa namagciwane, nakuba isayensi ingazange ibonise ngokucacile ukuthi iyasebenza ekubulaleni amagciwane kubantu. I-Goldenseal ivame ukuhlanganiswa ne-echinacea ngezinjongo zokulwa namagciwane. Abesifazane abakhulelwe noma abancelisayo akufanele badle nabo. Ungasebenzisi itiye elinezinto ezilwa namagciwane esikhundleni semithi elwa namagciwane enqunywe udokotela wakho.